Прашањето на идентитетот е начин на залекување на внатрешната индигнација. Она чувство што ја прекорува гордоста која без премислување сака да го залепи местото за духот. Она географски детерминирано место кое го метаболизираме како илузија и за тоа го губиме она третото – своето тело, своето физичко битстсвување. Романот на Слободан Шнајдер говори за многу страдања во тривековното пустошење на Европа (18 до 20 век), меѓу кои и за идентитеското реконцептуализирање кое, спрема него, е агностичка симулација и токму затоа неговиот главен лик со себе носи нихилистички прерогатив за сликата на Европа во тоа време да ја прецрта во воено-акварелен стил. Ротирачкиот идентитетски циркус во ова масивно и комплексно четиво се придвижува со метафизичко гориво и искрите од неговото „нагоре – надолу“ преформулирање на спиритуалниот ономастикон на човекот се претвораат во недоумица, а чувствата се компримираат во страсти, така што „невротичните мошти“ на Фројд во однос на религиозните комодитети и нивното отфрлање не оставаат место на рациото на интелектот, туку отстапуваат место на едно ново ирационално „реорганизирање“, а тоа е безумието на војната.
Оригиналниот наслов на романот е “Doba mjedi“, синтагма која значи „доба на месингот“ како метал мешавина од кој се прават куршуми, додека македонската интерпретација на насловот како „Исцелување на светот“ има широк опфат и на дејствието и на значенскиот паноптикум на истиот. Приказната која авторот ја структуира на еден книжевно-вирален начин се движи по две линии: првата е онаа која го распрснува реалитетот и ја раскажува судбината на Георг Кемпф и неговата љубов со Вера, а втората е приказната на оној „невидливиот“ кој Шнајдер љуби да го вовлече во скоро сите негови дела, посебно во драмските, оној кој ги повлекува семантичките маргини и спротивставува политички и религиски јазли во она што во духовниот живот токму агностички го нарекуваме „судбина“. Георг Кемпф, или Јуриј, или Јурек или Ѓука, т.н. „фолксдојчер“ се нурнува во виорот на Првата светска војна подавајќи и се на страста да го води по сите „библиски страдања“ што му ги пружа огнот на месинганиот стрелец. И токму така би го нарекле ова негово патување по суровите достаги на конфликтите чии идентитетски предзнаци бледнеат и повторно се истакнуваат.
Во едно свое интервју Шнајдер говори за една фолклорна кованица која се нарекува: gezwungene- freiwilliger, што во превод значи „силоволник“, присилен добровилец за човек кој е се, само не војник. Говорејќи за неговата далечна генеалошка поврзаност со Славонските фолксдојчери, тој својот кутар Ѓука Кемпф го генерира како рустикален антихерој низ чија животна приказна се одмотуваат сите беспричински омрази грижливо систематизирани во политики чија убиственост се артикулира како историски мутирана идентитетска матрица. Токму во таа матрица Георг Кемпф својот живот го живее како изгнаник, а сите протагонисти во него се легитимни претставници на нации кои поетиката на уништување ја одживуваат како идентитетска епидемија на еден единствен начин: чекајќи да ја одлежат без многу жртви. Но, секако, тоа не е така и жртвите се енормни, а Георг некако чекори низ изгорената земја која ни оддалеку не одговара на ниедна испишана мапа и заграбува љубов, како што и говори неговата поетска природа.
Сепак, една од најголемите премиси на целиот овој симбиотски роман е токму таа идентитетска амбивалентност која Шнајдер низ ликовите ја отсликува многу веродостојно, без обзир на неговиот „невидлив семиотичар“. Имено, намекнувајќи дека идентитетот е наметната категорија, авторот низ ликот на Леон Мордекај, рабинот говори за тоа дека на Евреите самиото еврејство им е наметнат предзнак, барем во тие краишта. Леон на некој начин се залепува за агностикот Георг левитирајќи со религиозната поставеност за сомнежот околу постоењето на Бог затоа што конечно, сомневањето дава одговор на прашањето. Леон Мордекај верува во заедница, па затоа и тие заеднички гинат во плинските комори, додека нихилизмот на Кемпф зафаќа една друга екстравагантност во целата историска збрка, а тоа е дека „тој“ не е тој онолку колку што неговиот „нероден“ е негов и онолку колку што тој останува како сведок. Ова може да биде нејасно доколку Шнајдер не се послужи токму со верата како катализатор на сите страдања и доколку не го собере целото тоа причинско или безпричинско страдање во таа идентитетска комуна наречена „фолксдојчери“. Враќајќи се повторно на тој назив ќе потсетиме дека тоа се на некој начин Хитлерова „дијаспора“ иако ги има многу порано од неговото доаѓање на историската сцена. Од тие „фолксдојчери“ кои ги населувале тие области на централно-источна Европа своевремено, со национал социјализмот биле создадени воени формации од формат на Вермахтот или од Вафен СС, додека заа време на втората светска војна тие биле дел од најозлогласената формација на Принц Еуген. Културнот хабитус на тие луѓе бил залепен за географското копно каде што биле раселени, па така Шнајдер говори и за германскиот културен хабитус на Евреите во тоа време.
Секаде околу Георг се влече смртта. Но, смртта како нов живот, како премин, не како престанок на постоење. Кемпф во овој еп на Шнајдер од смртта го спасува женскиот принцип. Истиот тој принцип го спасува и од апсурдот кој во целиот роман е зачнат како метафора. Ана Садовска умира, но го спасува од апсурдната смрт во крчмата, додека унгарката Илонка од смртта како „силоволец“ во Вафен СС. Вера е дијаметрално различна личност која практицира смисла за заедништво покрај љубовната аура која ја растура безрезервно и беспоштедно. Но, епизодата на Софија, приказна во приказна, и нејзината поетична смрт во феноменолошка смисла е средишната точка на коориднатата која го расветлува аспектот на легенда во овој роман. Авторот многу мудро метафоричниот ик на „шарениот свирач“ на почетокот го провлекува низ смртта на Софија за на крајот да заврши со апсурдната територија на ономастичката трансформација која е реална, но само како врска во толкувањето на историските судбински ресемантизирања.
„Неродениот“, или оној кој е на работ од овој поливалентен еп со себе ги собира сите периферни собитија и од оваа приказна за злото на времето прави антихеројска драма во која сите ликови имаат свој одраз во мртовците. „Неродениот“ кај Шнајдер е „невидливиот“, лик кој во неговите пиеси секогаш на дијалогот му дава слој прашина, го патинира, му ја преоблекува секоја синтагма и сите ликови говорат еден јазик кој е онтолошки многу далечен од фактичката, но многу близок до фатичката формулација.
„Исцеливање на светот“ не е приказна за човек кој оставил нешто по себе. Слободан Шнајдер во филозофска смисла го проблематизира и тоа – „осознавањето на животот низ искуство кое продуцира материјална оставина“. Монументи и цркви, злато и легати. Георг Кемпф не е градител на ништо, исто онака како што војната е разградувачот на се. Тој ја живее својата ништост и токму затоа не умира како жртва на идеологија, не ја разбира религиската недореченост кога веќе не знае ни како се вика, но чекори сигурно кон една неодреденост која е еквивалентна на борбата на одредености, што значи дека на крајот неговата жртва е сепак од библиски карактер.
Читајќи го овој роман помислувате напати дека има една Џојсовска конципираност иако стилски е сосема разичен и неговата поврзаност со ововременските идеолошки и политички превирања, некако како да ве плаши да побарате сличности. Во оваа Европа која историски најмногу се плашела и ги одбегнувала различностите, сличностите се доживуваат како национално воскреснување и прочистување, ако националната припадност воопшто има прочистување. „Исцелувањето на светот“ на Шнајдер навестува една нова, измамничка и политички многу неконвергентна, во глобална смисла „различност“ и токму затоа ова е роман за идентитетот, за неговото бледило и непостојаност. Масивен и мултисигнифкантен, „Исцелување на светот“ е еден од најзначајните европски романи на дваесет и првиот век.
